6 Ocak 2009 Salı

Exodus

Exodus'u incelememe vesile olduğu için evvela Ekşi'den ben ruhi bey nasilim'a teşekkür ederim.

Exodus (-i, f., ="Ἔξοδος") kelimesi Yunancadaki eksodos'un (evvelki parantezin içine bkz.) Latinceye olduğu gibi aktarılmış (transliterasyonu yapılmış) halidir. Yunancadaki açılım şöyledir:


Tert.
adv. Jud. 11'de de geçtiği gibi, isim terimleşmiştir. "Çıkış" (a going up) manasında olup, Nova Vulgata'da Vetus Testamentum yani Eski Ahit'in ikinci kitabının adıdır (
Yahudilerin / İsraillilerin Mısır'dan çıkışını anlatır. John F. Haught'ın "What is Religion?" adlı eserinde [p.67, Paulist Press, 1990] söylediğine göre; burada ısrarla "yol" ["way" or "path"] kelimesinin kullanılması aslında dinin kalbinde yatan önemli bir metafordur. Yazar Scott Rode'a göre de [Reading and Mapping Hardy's Roads, p.11, CRC Press, 2006] "hodos" kavramı önemlidir, bu yalnızca coğrafi manada [Mısır'dan] bir yer değişimini göstermez; aynı zamanda derin kültürel bir anlam (deeper cultural significance) ifade eder; yani bir misyonu başarmanın metodu olarak ["a systematic way of accomplishing a task"] anlamalıyız "yol"u ve "ayrılış"ı. Richard H. Hiers'ın da belirttiği gibi V. Testamentum'daki "Exodus" bölümü birçokları tarafından mühim köşe başlarından biri olarak değerlendirilmiştir. Araştırmacılara göre Mısır'dan bu çıkışın tarihi İ.Ö. 1230 civarı olsa gerek [R. H. Hiers, The Trinity Guide to the Bible, p.45, Continuum International Publishing Group, 2001]. Krş. İslam'da Hak Yol kavramı): Liber Exodus. ( http://getir.net/ooi ) Kısaltımı: Exo. ( http://getir.net/ooj ) İbranicesi için: http://wlcv.hebrewtanakh.com/exodus/1.htm

Kelimenin Yunancadaki karşılığı olan
Ἔξοδος, Yunancadaki "Yol" manasına gelen "hodos" (οδος) kelimesinden gelmektedir. Ex-odos yapısı da Latincedeki "e/ex + abl." kalıbıyla oluşmuş olup bir yerden sökülme, çıkma, ayrılma anlamına kavuşmuş olur. Eric Partridge'ın Origins: An Etymological Dictionary of Modern English adlı eserinin (Routledge, 1966) 2191. sayfasında da belirtildiği gibi "-(h)odos ile yapılmış diğer bazı isimler şunlardır: (kata+) kathodos, (epi+) epeisodios, (meta+) methodos (methodikos, methodicus, methodique, methodic, method vs.), (peri+) periodos (periodikos, periodique, periodic, periodicus, periodus, periode, period vs.), (sun+) sunodos (synodus, synode, synod, synodalis, synodal, sunodikos, synodicus, synodique, synodic vs.)

Exodus'un Latincedeki en çok kullanılan sinonimi "exitus" (a going out or forth, egress, departure) olsa gerek; ki bu kelime de görüldüğü gibi (ex+) yapısının "eo, -ire" (gitmek) fiiline eklenmesiyle oluşturulmuştur; yani tam manasıyla "bir yerden gitme, ayrılma" (reditum mihi gloriosum injuria tua dedit, non exitum calamitosum, Cic. Par. 4, 29: omni exitu et pabulatione interclusi, Caes. B. G. 7, 44 fin.: exitum sibi parere, id. B. C. 3, 69, 3 vs.). Exitus'un ayrıca, ölme, yok olma, hayattan ayrılma gibi manaları da vardır (ut tragici poëtae, cum explicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad deum, Cic. N. D. 1, 20, 53: adducta ad exitum quaestio est, id. Tusc. 5, 6, 15: ita magnarum initia rerum celerem et facilem exitum habuerunt, Caes. B. C. 3, 22 fin.: verba quae casus habent in exitu similes, Cic. Or. 49, 164: natura ad humanum exitum (Romulum) abripuit, Cic. Rep. 1, 16 fin.: duravere usque ad Sejani exitum, Plin. 8, 58, 74, § 197; Amm. 14, 11: exitus in dubio est, Ov. M. 12, 522 vs.).

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder